Trump, kameraların önünde Zelenskiy’i rezil etti. ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy arasında Beyaz Saray’da gerçekleşen görüşme, beklenmedik bir diplomatik krize dönüştü. İki lider arasındaki gerilim, nadir mineraller anlaşmasının çökmesine ve Zelenskiy’in planlanandan erken ayrılmasına yol açarken, Avrupa’dan Ukrayna’ya destek yağdı. İşte olayın perde arkası ve küresel etkileri:
“Siz Bizsiz Kazanamazsınız”
Kaynaklara göre, görüşmenin başlangıcında Trump, Ukrayna’nın ABD’den aldığı askeri yardımları sorgulayarak, “Bu desteğe rağmen Rusya’ya karşı ilerleme kaydedemiyorsunuz” ifadelerini kullandı. Zelenskiy’in “Ukrayna halkının fedakarlığı” vurgusuna ise Trump’ın yanıtı sert oldu:
“Siz bizim teknolojimiz ve silahlarımız olmadan kazanamazsınız. Daha fazla desteği hak ettiğinizi kanıtlamalısınız.”
Bu diyalog sonrası Zelenskiy’in yüz ifadesinin değiştiği ve toplantı odasını terk etmeye hazırlandığı iddia edildi.
Nadir Mineraller Anlaşması Neden Çöktü?
Planlanan anlaşma, Ukrayna’nın lityum, kobalt ve neodimyum gibi kritik minerallerinin ABD teknoloji şirketlerine satışını düzenliyordu. Ancak Trump, Ukrayna’nın “Çin ile gizli görüşmeler yaptığı” iddiasını öne sürerek anlaşmayı reddetti. Ukrayna Dışişleri Bakanlığı ise bu iddiayı “asılsız” olarak nitelendirdi.
ABD’nin Endişesi, Ukrayna’nın Çin’e mineralleri ucuza satarak Batı’nın yeşil enerji dönüşümünü sabote etme riski olarak görmesiydi. Ukrayna ise karşılık olarak “Bu kaynaklar, savaş sonrası yeniden yapılanma için tek gelir kapımız.” tepkisini gösterdi
Uzmanlara göre, anlaşmanın çökmesi elektrikli araç ve savunma sanayii tedarik zincirlerini vuracak. Goldman Sachs raporları, lityum fiyatlarının önümüzdeki haftalarda %15 artabileceğini öngörüyor.
Avrupa’dan Sürpriz Hamle: “Ukrayna Yalnız Değil”
Fransa Cumhurbaşkanı Macron, “Savaş meydanında direnenler, masa başında küçümsenemez” açıklamasıyla Trump’a gönderme yaptı. Almanya Şansölyesi Scholz ise “AB, Ukrayna’nın nadir minerallerini satın almak için 3 milyar €’luk fon ayırabilir” dedi.
Polonya ve Baltık Ülkeleri, askeri iş birliği anlaşmalarını hızlandırma kararı aldı. Çin’den de tepkigeldi. Çin Dışişleri Bakanlığı, “Ukrayna’nın ticari tercihlerine saygı duyulmalı” açıklaması yaptı.
Trump’ın Stratejisi, Seçim Öncesi Sertlik
2024 seçimleri öncesinde Trump’ın bu hamlesinin arkasında, “Amerika First” söylemini güçlendirme planı olduğu iddia ediliyor. Fox News analisti Laura Ingraham, “Trump, seçmenine ‘ABD kaynaklarını koruyorum’ mesajı veriyor” yorumunu yaptı. Ancak Demokrat Parti’den gelen tepkiler sert:
“Bu tavır, Putin’in ekmeğine yağ sürüyor.”
(Senatör Chuck Schumer)
Zelenskiy Asya Pazarına Yöneliyor
Ukrayna Devlet Başkanı, dönüş uçağında yaptığı açıklamada, “Alternatif pazarlarla görüşüyoruz” ifadelerini kullandı. Güney Kore ve Hindistan’la acil ticaret görüşmeleri planlandığı öğrenildi. Ayrıca, Çin’in Ukrayna’ya insani yardım taahhüdü sonrası ilişkilerin normalleşebileceği konuşuluyor.
Ukrayna Ekonomi Bakanlığı, Çinli şirketlerle “acil tedarik protokolü” imzaladığını duyurdu. Buna göre, 5 bin ton lityum önümüzdeki ay Çin’e gönderilecek. ABD Dışişleri’nden yapılan açıklamada ise “Ukrayna’nın bu adımını izliyoruz” denildi.
Kaynak: Reuters, Bloomberg, Ukrayna Devlet Basın Ofisi
